De klimaat- en biodiversiteitscrises stellen ons voor een transdisciplinaire uitdaging, niet alleen als het gaat om het kennen van deze crises, maar ook als het gaat om het nemen van maatregelen. Dat tekende zich in de 80-er jaren van de vorige eeuw al af toen er steeds meer aandacht kwam voor ‘het milieu’. Maar dat was nog een probleem waarvan we dachten dat het door technische maatregelen en sectoraal kon worden opgelost. Nu is het milieu-probleem verworden tot een milieu- en natuurprobleem en beginnen we te begrijpen dat het te maken heeft met onze manier van leven, maw. hoe we in de wereld staan, hoe we ‘zijn’. Steeds meer wordt de klimaat- en natuurcrisis dan ook gezien als een sociale crisis, een crisis van onze westerse manier van denken, van onze cultuur. In deze lezing werk ik die stelling verder uit en laat ik zien dat daarin een relationeel standpunt en een relationeel denken en handelen steeds sterker naar voren komt. Ik gebruik daarin de voorbeelden van Harold Searles (1918 - 2015) die de eerste psychiater was waarvan bekend is dat hij de omgeving als belangrijke factor benadrukte in zijn werk met patiënten die leden aan schizofrenie. Ik gebruik ook de bijdrage van Jessica Benjamin als het gaat om ‘the third’ in de relatie behandelaar client. Ik gebruik het werk van Donna Haraway en Vinciane Despret die overtuigend laten zien dat niet menselijke dieren/ de natuur ook actoren zijn en wel uit zichzelf los van ‘de mens’. Ik gebruik het werk van Ferro en Civitarese die inclusief zijn als het gaat om de objectrelatie theorie binnen de psychoanalyse en de plek van ‘de natuur’. Ik laat zien dat er nu in de psychologie meerdere opvattingen zijn over het zelf en over identiteit, niet langer als individuele ‘eigenschappen’, maar als relationele ‘functies’. In sommige inheemse culturen zie je het relationele sterk weerspiegeld en op hele praktische manieren terugkomen. Deze relationele visie vertaalt zich direct naar het gegeven dat een gezonde vitale leefomgeving van belang is voor mentale gezondheid.

Leerdoelen:

• U krijgt inzicht in de gebruikte termen zoals, psycho social en eco psycho social, ‘the third’ (Jessica Benjamin), het representatieve en niet representatieve onbewustzijn (Ferro en Civitarese) en niet menselijke actoren.
• U krijgt inzicht in het verschil tussen kennis over de niet menselijke omgeving (weten) en betekenisgeving van de niet menselijke omgeving (ervaring).
• U krijgt inzicht in wat bedoeld wordt met een relationele benadering als het gaat om de klimaat- en natuur crisis.