Wat zijn effectieve vroege interventies bij problematisch alcoholgebruik en hoe krijgen we die goed geïmplementeerd?                                                                        

Dr. Andrea Rozema is programmaleider van de Academische Werkplaats Verslaving bij Tranzo, Tilburg University. Haar onderzoek richt zich op Verslavingsproblematiek, zowel gericht op het reduceren van problematisch alcoholgebruik, als op de implementatie van rookvrije omgevingen of ander tabaksontmoedigingsbeleid. Ook leidt zij de landelijke Werkgroep Tweedelijn van het Samenwerkingsverband Vroegsignalering Alcohol (SVA) opgericht vanuit het Nationaal Preventieakkoord en zit tevens in de Stuurgroep van het SVA.

In december belicht ze vroegsignalering van alcoholgebruik en het belang hiervan, waaronder om herstel van psychische en lichamelijke klachten te bevorderen. En gaat in op vragen als wordt het aangepakt en als dan: hoe wordt dat aangepakt in de psychiatrie? En wat is de rol van de verslavingszorg daarin?

‘Relapse’ bij een stoornis in alcoholgebruik; een ‘closer look’

Dr. Wilco Sliedrecht is verslavingsarts KNMP bij de Hoop GGZ en opleider verslavingsgeneeskunde. Hij is betrokken bij het gehele diagnostische en behandelproces van patiënten met een verslaving, in al haar verschijningsvormen, inclusief gedragsverslavingen zoals pathologisch gokken, eetverslaving, koop-, seks-, en spelverslaving en internetgebruik zonder controle. Tot april 2023 was hij ook arts- onderzoeker. In zijn bijdrage vertelt hij over uitgebreid literatuuronderzoek dat 37 soorten factoren opleverde die kunnen bijdragen aan of juist beschermen tegen een ‘terugval’ bij een stoornis in het gebruik van alcohol. Hij bespreekt deze factoren kort en zoomt in op factoren als craving en impulsiviteit. Tot slot, illustreert hij dat de literatuur al tientallen jaren helemaal niet zo eenduidig is over wat het betekent om een ‘terugval’ te hebben.

Hepatitis C eliminatie bij PWUD door middel van decentralisatie van zorg naar de verslavingszorg

In 2015 heeft de Wereldgezondheidsorganisatie nieuwe eliminatiedoelen gesteld voor hepatitis C. Gezien de hoge prevalentie onder drugsgebruikers (PWUD) en de ernstige gezondheidsrisico's die het met zich meebrengt, is het van cruciaal belang om effectieve preventie-, test- en behandelingsstrategieën te implementeren die specifiek gericht zijn op deze populatie. Daan Von den Hoff is arts-onderzoeker Maag-, Darm- en Leverziekten en ANIOS Psychiatrie in het Radboudumc. In december 2019 startte hij zijn promotietraject in het Radboudumc in samenwerking met NISPA met prof. dr. Joost Drenth en prof. dr. Arnt Schellekens als promotoren. Hij houdt zich bezig met het project Hepatitis C: Chain of Addiction Care. Dit is een landelijk onderzoeks- en implementatieproject dat erop gericht is om de zorg voor Hepatitis C (en B en HIV) patiënten in de verslavingszorg te evalueren, verbeteren en uit te breiden. Aan de hand van een literatuurevaluatie bespreekt hij de doeltreffendheid, haalbaarheid en effectiviteit van een decentraal hepatitis C-zorgpad.

Natriumoxybaat bij de behandeling van alcoholverslaving

Dr. Julien Guiraud uit Frankrijk promoveerde afgelopen jaar op de effectiviteit van natriumoxybaat, ofwel farmaceutisch GHB, bij de behandeling van alcoholverslaving. Natriumoxybaat (SMO) is werkzaam gebleken bij de behandeling van het alcoholontwenningssyndroom (AWS) en bij het handhaven van onthouding bij alcoholafhankelijke (AD) patiënten in een reeks gerandomiseerde klinische onderzoeken. SMO is een aantal Europese landen reeds op de markt. Om de toegang tot SMO voor de behandeling van AD in andere EU-landen uit te breiden is een klinisch ontwikkelings- en onderzoeksproject gestart. Daarbij zijn er drie fase-3-onderzoeken bij AD-patiënten uitgevoerd. Na deze lezing weet u of het een nieuw middel is voor het bestaande arsenaal aan pillen of dat het enige terughoudendheid vereist. Dit aan de hand van de veiligheidsgegevens van SMO bij de behandeling van AD, de resultaten van deze fase 3 RCT's en de resultaten van de analyses over de heterogeniteit van de werkzaamheid van SMO. Guiraud’s lezing is in het Engels en hij komt ervoor naar Nederland!

Herstel in context

Herstel van een verslaving is een complex proces dat niet in isolatie plaatsvindt, maar binnen een sociale en maatschappelijke context. Om herstel te begrijpen en te verklaren, is kennis van deze context nodig. Esther Pars is promovendus vanuit het Radboudumc en doet onderzoek bij een verslavingskliniek van het Leger des Heils. In haar lezing gaat ze dieper in op herstel in context. Zo bespreekt ze factoren die verband houden met abstinentie en terugval na behandeling, en verkent ze het concept 'recovery capital' als een uitgebalanceerde benadering om inzicht te krijgen in herstelprocessen, bij complexe doelgroepen.

Gokverslaving anno 2023

Met het openen van de online-gokmarkt en het vrijgeven van gokreclames heeft de Nederlandse overheid een gokje gewaagd met de gezondheid van burgers, aldus onderzoeker dr. Tony van Rooij. Hij is projectleider Gamen, Gokken en Digitale Balans (Jeugd) bij het Trimbos-instituut en heeft zo’n ruim vijftien jaar ervaring met het opzetten en uitvoeren van toegepaste en onderzoeksprojecten rondom gamen. Heden richt hij zich op het bevorderen van gezond gebruik van digitale technologie en preventie van gokproblematiek. Tijdens het jaarsymposium bespreekt hij de huidige cijfers en de mogelijkheden om te voorkomen dat er een gokverslaving -“epidemie” ontstaat.

Andrea Rozema
Programmaleider Academische Werkplaats Verslaving
Tilburg University (Tranzo)

Michiel Boog
Klinisch psycholoog
Erasmus Universiteit

Julien Guiraud
Founder & President
Vergio

Wilco Sliedrecht
Verslavingsarts
De Hoop GGZ

Esther Pars
Onderzoeker
RadboudUMC

 Daan von den Hoff
Basisarts en onderzoeker
RadboudUMC

Kromwijkdreef 11
1108 JA Amsterdam

Benecke is als onderwijsinstelling geregistreerd bij het Centraal Register Kort Beroepsonderwijs (CRKBO).